Protetyka kończyny górnej: powrót do sprawności i funkcjonalności.
Utrata kończyny górnej to niewątpliwie traumatyczne doświadczenie, które może znacząco obniżyć jakość życia. Na szczęście protetyka oferuje nowoczesne rozwiązania, które pozwalają pacjentom odzyskać sprawność i funkcjonalność. W tym artykule przyjrzymy się bliżej protetyce kończyny górnej, omawiając jej rodzaje, zastosowanie, proces dopasowania i korzyści płynące z jej stosowania.
Rodzaje protez kończyny górnej
Protezy kończyny górnej można podzielić na kilka kategorii ze względu na różne kryteria, takie jak:
- Funkcjonalność:
-
- Protezy kosmetyczne: Ich głównym celem jest estetyczne zrekonstruowanie utraconej kończyny. Zapewniają one minimalną funkcjonalność, ale mogą być pomocne w przypadku drobnych czynności, takich jak przytrzymywanie przedmiotów.
- Protezy funkcjonalne: Zaprojektowane są tak, aby przywrócić pacjentowi jak największą sprawność i niezależność. Mogą wykonywać różne ruchy, takie jak chwytanie, obracanie i sięganie.
-
- Poziom amputacji:
- Protezy dłoni: Stosowane w przypadku utraty części lub całej dłoni.
- Protezy przedramienia: Obejmują one przedramię i dłoń, a stosowane są w przypadku amputacji w obrębie przedramienia.
- Protezy ramienia: Obejmują one ramię, przedramię i dłoń, a stosowane są w przypadku amputacji w obrębie ramienia.
- Protezy wyłuszczenia barku: Obejmują one ramię, przedramię, dłoń i część barku, a stosowane są w przypadku wyłuszczenia w stawie barkowym.
- Mechanizm działania:
- Protezy mechaniczne: Poruszane są ruchami mięśni obręczy barkowej i kikuta za pomocą systemu pasów i linek.
- Protezy mioelektryczne: Wykorzystują sygnały elektryczne z mięśni do sterowania ruchami protezy.
- Protezy hybrydowe: Łączą w sobie elementy protez mechanicznych i mioelektrycznych.
Zastosowanie protez kończyny górnej
Protezy kończyny górnej mogą być stosowane przez osoby w każdym wieku i z różnymi schorzeniami, które doprowadziły do amputacji. Najczęstsze przyczyny amputacji kończyny górnej to:
- Urazy: Wypadki komunikacyjne, urazy przemysłowe, oparzenia.
- Choroby: Cukrzyca, miażdżyca, zakażenia.
- Nowotwory: Guzy kości lub tkanek miękkich kończyny górnej.
Protezy kończyny górnej mogą pomóc pacjentom w wykonywaniu wielu codziennych czynności, takich jak:
- Jedzenie: Chwytanie sztućców, krojenie jedzenia, picie.
- Ubieranie się: Zapinanie guzików, wiązanie sznurówek, zakładanie ubrań.
- Higiena osobista: Mycie się, czesanie włosów, golenie.
- Pisanie: Trzymanie długopisu, pisanie na klawiaturze.
- Praca: Wykonywanie różnych zadań zawodowych, w zależności od specyfiki pracy.
Proces dopasowania protezy kończyny górnej
Dopasowanie protezy kończyny górnej to złożony proces, który wymaga współpracy pacjenta z zespołem specjalistów, w tym protetyka, fizjoterapeuty i ergoterapeuty. Proces ten obejmuje kilka etapów:
- Ocena: Protetyk ocenia stan kikuta, potrzeby pacjenta i styl życia.
- Pomiary: Pomiary kikuta i innych części ciała pacjenta są niezbędne do wykonania protezy o odpowiednim rozmiarze i kształcie.
- Wybór protezy: Na podstawie oceny i pomiarów protetyk dobiera odpowiedni typ i model protezy.
- Przymiarka i regulacja: Proteza jest przymierzana i regulowana tak, aby idealnie pasowała do pacjenta.
- Nauka korzystania z protezy: Fizjoterapeuta i ergoterapeuta uczą pacjenta, jak korzystać z protezy i wykonywać z jej pomocą codzienne czynności.